ChRL i Federacja Rosyjska mają wspólne interesy strategiczne i są sobie nawzajem niezbędne. Jeśli ChRL chce zdobyć i utrzymać pozycję globalnego hegemona, musi opierać się na sojuszu z Federacją Rosyjską, która ma pełnić rolę chińskiego „lodołamacza” i „żandarma”. Jeśli zaś Moskwa chce odzyskać pozycję mocarstwową zbliżoną do pozycji ZSRS, musi wyrzucić USA z zachodniej części Eurazji, następnie rozbić, sparaliżować albo całkowicie zdezintegrować NATO, a przede wszystkim zreintegrować dawne imperium sowieckie – zarówno wewnętrzne (byłe republiki ZSRS), jak i zewnętrzne (byłe demoludy). Cele te Federacja Rosyjska może osiągnąć i utrzymać tylko w ramach strategicznej symbiozy z ChRL, docelowo jako filar „Pax Sinica”.
Agresja na Ukrainę poprzedzona była dwoma ważnymi wydarzeniami – ultimatum Moskwy wobec Stanów Zjednoczonych i NATO, w którym domagano się de facto kastracji Sojuszu Północnoatlantyckiego, i które od razu zostało poparte przez ChRL oraz ceremonią rozpoczęcia olimpiady w Chinach, gdzie podczas spotkania Putin-Xi przyjęto kolejny dokument dotyczący strategicznej współpracy Pekin-Moskwa (będący logiczną kontynuacją ponad trzydziestu lat dotychczasowej współpracy), w którym m.in. potępiono NATO i USA. Być może przyjęto wówczas jakieś zakulisowe, tajne ustalenia, w których komunistyczne Chiny dały Moskwie zielone światło do rozpoczęcia inwazji na Ukrainę.
Agresja Federacji Rosyjskiej to próba osiągnięcia wyżej wymienionych celów, które – oprócz bycia partykularnymi elementami imperialnej, neosowieckiej polityki, są jednocześnie celami wierchuszki KPCh, w ramach długofalowej komunistycznej strategii. Dlatego logicznym rozwinięciem współpracy Pekin-Moskwa jest wsparcie udzielane Moskwie przez komunistyczne Chiny i to zwłaszcza w sytuacji, gdy pierwotna koncepcja opanowania Ukrainy zakończyła się fiaskiem, co zmusza Moskwę do realizacji „Planu B”. Wsparcie, które kamuflowane jest postawą „fałszywej neutralności” przy zakulisowej pomocy Federacji Rosyjskiej – dyplomatycznej, ekonomicznej, a także materiałowej, o czym traktuje opublikowany w lipcu Raport amerykańskiego Biura Dyrektora Wywiadu Państwowego.
Raport podzielony jest na rozdziały poświęcone poszczególnym dziedzinom, w którym komunistyczne Chiny udzielają pomocy Federacji Rosyjskiej. Jest to chrlowska pomoc: 1) udzielona rządowi FR i podmiotom sowieckim w omijaniu i unikaniu sankcji nałożonych za agresję na Ukrainę, 2) dostarczanie FR nowoczesnych technologii, zwłaszcza wspierających sowiecki potencjał wywiadowczy i militarny, 3) gospodarcze i finansowe ustalenia między Pekinem i Moskwą w celu złagodzeniu amerykańskich i międzynarodowych sankcji i wreszcie 4) wsparcie materiałowe, logistyczne i technologiczne, w tym udzielane Silom Zbrojnym FR, służbom specjalnym oraz państwowym korporacjom.
Pomoc w unikaniu zachodnich sankcji
Od czasu rozpoczęcia inwazji na Ukrainę, handel Federacji Rosyjskiej z krajami zachodnimi gwałtownie spadł, podczas gdy ChRL stała się najważniejszym partnerem handlowym Moskwy. Rosyjski import z Chin wzrósł w 2022 roku o 13 procent, do wartości 76 miliardów USD. Eksport z FR do ChRL wzrósł o 43 procent do wartości 76 mld USD. Bilans handlowy pomiędzy ChRL i FR osiągnął w roku 2022 wartość 190 mld USD. W 2022 roku FR wyeksportowała do komunistycznych Chin dwa razy więcej ropy naftowej w porównaniu z rokiem 2021, podobnie było z gazem ziemnym, którego eksport wzrósł o 50 procent w stosunku do roku poprzedniego, przy czym chodzi o gaz transferowany gazociągiem „Siła Syberii”. Chiny i Rosja Sowiecka pracują również nad budową gazociągu „Siła Syberii 2”, by „rozszerzyć współpracę energetyczną”. Eksport nierafinowanej ropy naftowej do ChRL osiągnął poziom 2 milionów baryłek. Ogółem, chiński import surowców energetycznych – nie tylko ropy i gazu, ale także węgla – wzrósł z 52 mld USD w 2021 do 81 mld USD w 2022. Oprócz tego, Chiny wspierają sowiecką Rosję poprzez stale zakupy surowców energetycznych, nie ujętych w bilansach handlowych. Chiny dostarczają także supertankowce oraz zaplecze ubezpieczeniowe do eksportu rosyjskiej ropy Ural do chrlowskich portów po nałożeniu ograniczeń przez kraje grupy G-7. W bieżącym roku Chiny są w stanie dostarczyć i użyć do importu rosyjskiej ropy łącznie 34 tankowce. Chiny są również w stanie zapewnić ubezpieczenia dla tankowców z rosyjską ropą dla nich przeznaczoną.
Trudno jest – jak wskazuje raport – ustalić szczegółowy rozmiar pomocy ChRL, która udzielana jest Moskwie w celu ominięcia zachodnich sankcji. Pewne jest jednak, że chrlowska pomoc dotyczy surowców i materiałów krytycznych dla funkcjonowania sowieckiej gospodarki, zwłaszcza w trakcie wojny i obejmuje ona nie tylko surowce energetyczne, ale także nowoczesne technologie, na przykład półprzewodniki (których eksport z ChRL do FR wzrósł w 2022 w stosunku do roku poprzedniego o 19%). Chiny i Rosja Sowiecka korzystają w tym procesie również firm-słupów, oficjalnie nie mającymi nic wspólnego ani z ChRL, ani z FR, na przykład firm singapurskich. Od lutego 2022 roku amerykański Departament Handlu naliczył 24 firmy z komunistycznych Chin, które wspierają kompleks wojskowo-przemysłowy Federacji Rosyjskiej. Niektóre z nich zostały objęte sankcjami ze strony USA i innych krajów dotyczących handlu technologiami o podwójnym (cywilnym i wojskowym) zastosowaniu.
Transfer technologii
Raport ODNI poświęca sporo miejsca eksportowi do Federacji Rosyjskiej technologii o podwójnym zastosowaniu; „ChRL dostarcza niektóre technologie podwójnego zastosowania, które siły zbrojne Moskwy używają do kontynuowania wojny na Ukrainie, pomimo międzynarodowego kordonu sankcji i ograniczeń eksportu.” Chińskie koncerny zbrojeniowe eksportują do Rosji Sowieckiej sprzęt nawigacyjny, systemy zagłuszania i części do myśliwców, których odbiorcami są objęte sankcjami rosyjskie koncerny zbrojeniowe. Jak wskazuje raport, „Rosja kontynuuje kupno chipów okrężnymi drogami” poprzez małe firmy zarejestrowane w Hong-Kongu i w kontynentalnej części ChRL.
Jak wskazuje raport, „ChRL osiągnęła postęp w możliwości rozwijania i tworzenia chipów do użytku wojskowego […]. Jednak […] nie jest w stanie tworzyć bardziej zaawansowanych chipów, które byłyby konkurencyjne wobec wersji amerykańskich i zachodnich i kontynuują zależność od zagranicznych technologii i wytwarzania ich w tajwańskich fabrykach. Udział ChRL na rynku najbardziej zaawansowanych kategorii procesorów jest mniejszy niż 1 procent według danych za początek roku 2022. Chipy z ChRL są także gorszej jakości.” Wedlug autorów raportu, powołujących się na "Kommiersanta", wadliwość chińskich chipów zakupionych przez Rosję sięga 40 procent.
Współpraca ekonomiczna
Komunistyczne Chiny i Federacja Rosyjska znacząco zwiększyły dwustronny handel, rozliczany w yuanach, a instytucje finansowe w obydwu krajach przestawiły systemy płatności z międzynarodowych na własne. Udział płatności rosyjskich w juanach wzrósł do września 2022 roku o 14 procent. Po odłączeniu sowieckich banków od międzynarodowego systemu SWIFT, wraz z bankami chińskimi, „Moskwa i Pekin przeszły na własne państwowe systemy – chiński CIPS (Cross-Border Interbank Payment System, czyli Transgraniczny Międzybankowy System Płatniczy) i rosyjski SFPS (System for Transfer of Financial Messages – System Transferu Wiadomości Finansowych).” ChRL udostępniły także własny system korespondencji międzybankowej dla banków sowieckich dotkniętych sankcjami i odciętych od zachodnich sieci bankowych. Wedlug raportu, Bank Centralny Rosji i Ludowy Bank Chin pracują nad integracją wyżej wymienionych systemów płatniczych, tj. CIPS i SFPS.
Inne przykłady i zakresy współpracy w dziedzinie gospodarczej to emisja przez Moskwę obligacji denominowanych w yuanach w 2022 roku na kwotę równą 7 mld USD. Transakcje przeprowadzane na moskiewskiej giełdzie opłacane są w rublach i rmb. Od lipca 2022 roku, Federacja Rosyjska jest trzecim największym na świecie użytkownikiem yuana, podczas gdy przed rozpoczęciem „specjalnej operacji wojskowej” przeciw Ukrainie zajmowała ona miejsce czternaste. Ponadto, we wrześniu 2022 roku prezes banku VTB – drugiego największego banku w FR – oświadczył, że bank ten stał się pierwszym bankiem, który stworzył system korespondencji bankowej z ChRL. Z czasem proces ten się pogłębił: do marca tego roku banki chrlowskie stworzyły systemy korespondencji bankowej z bankami rosyjskimi, umożliwiając im dostęp do bankowości międzynarodowej.
Chińskie wsparcie dla sił zbrojnych i wywiadu Federacji Rosyjskiej
W czasie wojny na Ukrainie Chiny dostarczają sowieckim koncernom zbrojeniowym oraz samej armii różne technologie podwójnego zastosowania (wojskowego i cywilnego), z których najważniejsze wymienione w raporcie to systemy nawigacyjne, części do samolotów wojskowych, oraz części do dronów rozpoznawczych i bojowych (za kwotę 12 mln USD), jak i same drony. Należy przy tym pamiętać, że także irańskie drony-kamikaze Shahed zbudowane są m.in. z części chińskich, a na niedawnym forum „Armia 2023” w Federacji Rosyjskiej, komunistyczne Chiny zaprezentowały drona-kamikaze „Sunflower”, czyli zmodyfikowaną wersję „Shaheda”.
„W sierpniu 2022 roku chiński państwowy koncern zbrojeniowy Poly Technologies [...] wysyłał wyposażenie nawigacyjne dla rosyjskiej państwowej kompanii zbrojeniowej RSC Rosobronoeksport do śmigłowców bojowo-transportowych Mi-17 […]” - głosi raport. Chińska firma Fujian Nanan Baofeng dostarczyla Rosobronoeksportowi m.in. anteny teleskopowe do pojazdów bojowych, używane do zagłuszania łączności przeciwnika. Systemy te dostarczane były poprzez „słupa”, czyli Uzbekistan. W październiku 2022 roku chińska Taly Aviation Technologies Corporation, podlegająca pod Departament Wyposażenia Lotnictwa ChALW dostarczyła wytworni rakiet Ałmaz-Antej części wykorzystywane do produkcji i serwisu radarów mobilnych, służących do wykrywania dronów, myśliwców, rakiet oraz radarów będącymi częścią systemu przeciwlotniczego S-400, używanego w agresji na Ukrainę.
Raport wymienia również kwietniowe spotkanie Putina z ministrem obrony ChRL Li Shangfu, które odbyło się w Moskwie i którego celem było „omówienie współpracy wojskowej obu państw, którą opisali oni mianem bezgranicznej. Podczas spotkania Putin ogłosił, że siły zbrojne Rosji i ChRL regularnie wymieniają się informacjami, pracują razem nad współpracą wojskowo-techniczną i przeprowadzają wspólne ćwiczenia na Dalekim Wschodzie i w Europie z udziałem sił lądowych, powietrznych i marynarki.”
***
Uzupełnieniem raportu amerykańskich służb specjalnych jest artykuł opublikowany 19 sierpnia przez The Telegraph. Mowa jest tam m.in. o dostarczaniu gotowych dronów (firma Shantou Honghu Plastics), śmigłowców Airbus dla Rosgwardii oraz optyce i optoelektronice dla wojska. Silniki samolotowe i systemy nawigacji były eksportowane z Chin poprzez… Indie i Kostarykę. Oprócz systemów podwójnego zastosowania, ChRL dostarcza Federacji Rosyjskiej surowce naturalne niezbędne dla utrzymania sowieckiej machiny wojennej: między innymi tytan, stal i magnez. Z ChRL do FR idą także transporty części zamiennych do ciężarówek wojskowych Kamaz, jak również urządzenia niezbędne do obsługi maszyn, pojazdów i urządzeń, takie jak spawarki czy palniki laserowe.
W tym roku obroty handlowe pomiędzy komunistycznymi Chinami a Rosją Sowiecką osiągnęły rekordowy poziom 200 mld USD.
***